مسجد بنی انیفیکی از مساجد شهر مدینه، «مسجد بنی انیف» بوده است. ۱ - موقعیت جغرافیایی مسجدبنو انیف یکی از طوایف ساکن در مدینه و از هم‌پیمانان اوس بودند. مسجد این طایفه در جنوبِ غربی قبا ـ و در سمت قبله آن به سمت غرب، در کنار چاه عذق ـ بوده و به نقل عباسی، در نزدیکی باغی قرار داشته که در زمان وی به القائم شهرت داشته است. [۱]
عمدة الأخبار، ص۲۰۳.
بقایای این مسجد تا سال ۱۴۱۸ق. در مسیر مکه به مدینه در نزدیکی قبا وجود داشته و دیوار سنگیِ آن به ارتفاع دو متر با نشانی از محراب، قابل رؤیت بوده است. [۲]
المساجد الأثریه، ص۴۱.
۲ - دلیل نام‌گذاری مسجدروایت شده است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) برای دیدن طلحة بن براء که مریض بود، به محله بنی انیف آمد و پس از درگذشت وی، برای تعزیت به خاندان او، باز به این محل آمدند. در همین رفت و آمد، جایی که آن حضرت نماز خواندند، مسجدی ساخته شد که همین مسجد بنی انیف است. [۳]
سنن ابی داود، کتاب الجنائز، باب التعجیل بالجنازة. به نقل از: المساجد الاثریه، ص۴۲.
۳ - نام دیگر مسجداین مسجد در طول تاریخ، همیشه مورد توجه و عنایت مورّخان بوده و گاه به مسجد مصبح نیز شهرت یافته است. در منبعی دیگر، در وصف آن آمده است: این مسجد بر فراز تلّی است در قبا، در پشت مخازن آب چاه زرقاء. همان‌جا گفته شده که این مسجد هنوز باقی است. ساختمانی است بدون سقف، در کنار مستودعات غسّان در قبا، در جنوب غربی مسجد قبا. در حاشیه غربی آن هم بنای مصبح و ثنیة الوداع است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در آن‌جا مورد استقبال قرار گرفت. [۴]
تاریخ المعالم المدینة المنوره، ص۱۲۵.
این جز ثنیّة الوداعی است که در غرب مسجد النبی و در مسیر شمال غرب مدینه قرار داشته است.
برخی دیگر، مسجدی را که در حال حاضر به نام مسجد الصبح نامیده می شود و در قبا قرار دارد، همان مسجد مصبح می‌دانند که به این صورت تغییر نام داده است. این مسجد در جنوب مسجد قبا، در فاصله یک کیلومتری آن، در پشت خزانات مصلحة المیاه و الصرف الصحی قرار دارد. ۴ - بنای مسجددیوارهای مسجد یک متری، بدون سقف و در مجموع در حدود بیست متر مربع می‌باشد که فرش‌هایی نیز در آن پهن شده و محلی هم به عنوان محراب در آن مشخص شده است. ۵ - پانویس
۶ - منبعآثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۵۶، رسول جعفریان. رده‌های این صفحه : مساجد مدینه
|